Natuur en Landschap 2020-1 ||| p. 20-22 [ > p. 23 ]

Afdelingen Aarschot - Begijnendijk - Bekkevoort - Diest - Holsbeek - Lubbeek - Rotselaar - Scherpenheuvel-Zichem - Tielt-Winge - Tremelo

Natuurpunt Aarschot is een reservaatproject rijker

Sinds de zomer van 2019 hebben we er een reservaat bij. In het verleden is dit gebied, op de hoek van de Veelsebaan en de Kolkensvijverstraat in Wolfsdonk, ons nog aangeboden. Maar toen hadden we pas de eerste percelen in het Hagelands Bos aangekocht en aarzelden we om dit er ook nog bij te nemen.

Zicht op de ‘Vetwei’. Foto Linda Scheerens

Maar omdat enkele buurtbewoners mee hun schouders zetten onder de bescherming van dit waardevolle historisch grasland, gaan we ervoor. Een nieuw reservaat is geboren! Dit reservaat zal mee opgenomen worden in het Gebied Meren, Kalsterbos en Kolkensvijver. Het gaat over een gebied dat 10 ha groot is.

De eerste beheerwerken op de ‘Vetwei’. Foto Anita Vandersmissen

De Kolkensvijver, in de volksmond ‘de Vetwei’ genoemd, ligt in Wolfsdonk. Het was de laatste ‘gemene’ weide uit de regio. In lang vervlogen tijden zetten boeren hun vee samen in een gemeenschappelijke weide, tegen betaling per dier.

Op de Joriskaart uit 1775 is dit gebied al zichtbaar. Toen was Kolkensvijver een groot ven samen met naastliggende kleine vennen in een nu verdwenen heidelandschap. Het lag toen aan de rand van de Testeltse Heide. In de 18de eeuw kwam het in eigendom van de Abdij van Averbode.

Joriskaart 1775: Kolkensvijver

Door het gebied loopt de Kolkensvijverloop. Deze ontspringt aan de grens met Testelt, wordt gevoed door de Kolkensvijver en mondt in de Herseltseloop uit.
Dit grasland is nog relatief intact. Het reliëf bleef bewaard, de vegetatie is uiteraard wat verruigd, de waterhuishouding is niet zwaar verstoord.

De voorbije maanden is er al gewerkt om het gebied toegankelijk te maken en afval op te ruimen. Een eerste werknamiddag is achter de rug waarbij 20 mensen, vooral buren, actief meegeholpen hebben.

Een nieuw bos in Dassenaarde, Diest:
het Twee-bekenbos!

Filip Meyermans

Op twee percelen net aan de samenvloeiing van de Grote beek en de Kleine beek, werd in de voorbije herfst een bos aangeplant van zo’n 70 are groot. Dat gebeurde in het derde weekend van november, op de Dag van de Natuur. Wekenlange voorbereidingen gingen aan die dag vooraf, met een zoektocht naar financiering, naar advies over de soorten, naar de praktische haalbaarheid enz.
Het advies werd geleverd door Bos+, een Vlaamse organisatie die zich specifiek inzet voor bosbehoud, beter bos en meer bos in Vlaanderen en de wereld. De connecties waren er, en al snel kwam iemand van Bos+ onze kant opgereden voor een terreinverkenning. Daar volgde een advies uit, over soorten, plantafstanden enz. Zij zorgden ook voor de financiering; geld dat volgde uit een project samen met Fluvius, het Vlaamse netbedrijf voor elektriciteit, aardgas en dies meer.

De plantactie. Foto Saskia van den Berg

Het aanplantingsplan volgde, alsook de afspraken met onze terreinploeg over het maken van de plantgaten. Het aankopen van plantgoed bij de juiste leverancier gebeurde heel precies, aangezien we opteren voor autochtoon plantgoed – voor zoveel als mogelijk. Dat leidde ons naar Sylva, kweker in het Oost-Vlaamse Lievegem. Die kan voor certificaten zorgen die de herkomst van het plantgoed aantonen. 1126 planten werden besteld en geleverd op 22 november, de dag voor het grote aanplantmoment.

Wat ook voorafging was een grote mobilisatie bij onze leden maar ook in veel bredere kringen, om er zeker van te zijn dat we die 1126 boompjes de grond in kregen op een dag tijd. Een affiche ontstond; mails werden uitgestuurd; Facebook-posts à volonté volgden. En of er gevolg werd gegeven aan onze oproep! Bekende maar zeker ook veel minder bekende gezichten daagden in de ochtendvroegte op. Allen goed gemutst, gelaarsd en gespoord om er mee de schouders onder te zetten, en de klus te klaren. Een kleine 50 mensen zorgden ervoor dat die 1126 bomen al tegen 11u30 in de grond zaten. Dat baarde ons kopzorgen, omdat we wisten dat er in de namiddag nog vele andere helpende handen zouden toekomen. Na kort beraad werd besloten naar Sylva te bellen. Niemand thuis op een zaterdag daar…
Dan maar naar Houtmeyers in Laakdal bellen: “Ja, we hebben plantgoed maar het is het laatste dus kom er maar meteen om”.
En dus gauw de jeep in en naar Laakdal.

Zo kwamen 450 extra bomen onze kant op.

Na boterhammen en een warme kop soep (dank-je-wel, Marie-Paule!) volgde fase 2 van de dag. En ja, wat verwacht werd, klopte: nieuwe mensen arriveerden. Aan een hoog tempo werden extra gaten geboord of gegraven. Er werd aangemaand aan een rustig tempo te werken, om ook de nieuwe mensen de kans te laten om een aantal boompjes in de grond te steken. Iets na 14u00 was alles op, en konden we kijken naar een terrein met 1626 nieuwe boompjes. En of we fier waren!

In het aanplantingsplan was ook een houtkant voorzien aan de zuidkant van twee percelen, langs de Kleine beek. Die installeren hadden we voorbehouden voor de gezinswerkdag in december, en zo geschiedde. Alweer werd er gemaild en gebeld met Sylva. En net voor de gezinswerkdag op 28 december werden 305 planten afgehaald in de kwekerij. En alweer ging dat planten zo bijzonder vlot! Alweer rond de middag was de klus geklaard. Wat een enthousiasme alom, wat ’n werkijver. Heel mooi om te zien allemaal en een groot hart onder de riem voor het beheerteam van Dassenaarde en afdeling Diest.

Foto Saskia van den Berg

Hopelijk laten de reeën al die nieuwe planten wat met rust, zodat we binnenkort blaadjes mogen zien verschijnen uit de knoppen van zwarte els, zachte berk, grauwe abeel, boswilg, hazelaar, spork, eenstijlige meidoorn, vlier, hondsroos, Gelderse roos enz. En we een heel mooi bos en houtkant zien ontstaan. Die meteen voor een buffer zorgt tussen de Klappijstraat en haar huizen, en de vallei in Dassenaarde. Zo moet er ook meer rust ontstaan voor een aantal vogelsoorten, die dan mogelijk wel tot broeden komen.

Het nieuwe bos draagt ook bij tot reductie van CO2, grote boosdoener als het gaat om klimaatopwarming. We beseffen dat dit niet voor het grote verschil zal zorgen, maar elke m² nieuw bos helpt in de grote klimaatproblematiek, één van de grootste uitdagingen ooit voor heel de wereld. We moeten inzetten op bosuitbreiding en tegelijk ook het evenwicht vinden tussen dat aspect en het vrijwaren van de open soortenrijke graslanden, de moerassen en de ruigten. Voor het herstel van die laatste moet soms opslag van bomen of populierenaanplant sneuvelen, omdat we de specifieke flora en fauna ervan willen vrijwaren van extinctie, om net die diversiteit die voor o zoveel zaken zo belangrijk is, te behouden. Soortenrijke graslanden, nat of droog, hebben het hoogste percentage aan soortenrijkdom per m2. En zorgen evenzeer mee voor koolstofopslag, zeker de wetlands met veenvorming. Als lokale werkgroep worstelen we met het vinden van de juiste balans, zoals elders in Vlaanderen.

Het zal dus een beetje van de twee zijn de komende jaren. Wie daar mee wil over nadenken, laat het ons weten. Sowieso zijn we bijzonder blij met ons nieuwe bos, dat de naam Twee-bekenbos heeft gekregen.

Kom binnenkort kijken hoe het er mee gaat!

Zeldzame kraaggaststeekmier
waargenomen in Vorsdonkbroek, Aarschot

Foto Ian Stevens

In Vorsdonkbos in Aarschot is een bijzondere mier waargenomen: de kraaggaststeekmier. Dat is een sociaalparasiet die in België nog maar twee keer eerder werd aangetroffen. Die sociaalparasieten dringen nesten binnen van aanverwante soorten om voedsel of broed te stelen. Of ze leven zelfs in het nest van de gastsoort en laten zich verzorgen door de werksters. In 2018-2019 werd deze internationaal zeldzame mierensoort gevonden op twee locaties in venige hooilanden in Vorsdonkbos, waarschijnlijk een belangrijk leefgebied.

Lees er alles over in het nieuwsbericht van Natuurpunt: www.natuurpuntoostbrabant.be/kraaggaststeekmier