Jaarverslag NPOB 2019

Jaarverslag goedgekeurd op de Algemene Vergadering van NPOB van zaterdag 29 februari 2020 in het Abtskwartier van de Abdij van Vlierbeek

JAARVERSLAG 2019 Natuurpunt Oost-Brabant vzw

1. Algemene Vergadering

De jaarlijkse Statutaire Algemene Vergadering had in 2019 plaats op zaterdag 23 februari in het abtskwartier van de Abdij van Averbode. De vergadering werd voorafgegaan door een excursie in het aangrenzende Vierkensbroek met een toelichting over het Life natuurontwikkelings- en herstelproject van de vallei in de praktijk. Daarna volgde het formeel gedeelte met het overzicht van het jaarverslag, financieel verslag, begroting, verkiezing bestuurders…. Tot slot volgden nog drie items:1. toelichting over de lancering van het project Natuurmunt, 2. de beleidswerking van de laatste jaren met de prominente rol van Roel Baets daarin die de fakkel nu doorgeeft aan Ronald Jacobs en 3. Staf Aerts die in de bloemetjes wordt gezet als onderhandelaar en aankoper die mee aan de basis ligt van het opstarten van de meeste natuurgebiedsprojecten in de Demerstreek.

2. Raad van Bestuur

Vanaf de Algemene Vergadering in februari, waarbij enkele nieuwe bestuurders werden verkozen, bestaat de Raad van Bestuur uit 13 mensen met volgend mandaat:

1. Hugo Abts: voorzitter

2. Jan Van den Bergh: secretaris

3. Frans Dhaenens: penningmeester

4. Margriet Vos: verantwoordelijke redactie

5. Ronald Jacobs: verantwoordelijke beleid

6. Luc Vervoort: verantwoordelijke beheer

7. Bernard Lemaitre

8. Benny L’Homme

9. Yves Vanden Bosch

10. Saskia van den Berg

11. Marc Op de Weerdt

12. Irmgard Fuessl

13. Vera Reusens. 

14. Sam Bennekens. De Raad van Bestuur vergaderde maandelijks op de 1^ste vrijdag van de maand met uitzondering van de maand juli.

3. Regio’s en afdelingen

23 afdelingen maken deel uit van de vereniging en zijn gegroepeerd per subregio, waarbinnen een samenwerkingsverband bestaat:

• regio Hagelandse Heuvelstreek: Aarschot, Begijnendijk, Diest, Scherpenheuvel-Zichem, Tremelo, Tielt-Winge, Rotselaar, Bekkevoort, Lubeek en Holsbeek

• regio Zuid-Oost-Brabant bestaat uit de afdelingen Velpe-Mene ((Bierbeek, Boutersem, Hoegaarden, Glabbeek, Tienen), Gete-Velpe (Geetbets, Kortenaken), Zoutleeuw, Linter en Landen.

• regio Midden-Brabant tenslotte herbergt alle andere afdelingen in het midden van de provincie: Zaventem, Boortmeerbeek, Haacht, Kampenhout, Leuven, Druivenstreek (Hoeilaart, Overijse en Tervuren), Bertem, Kortenberg en Herent.

Het organiseren van de Lokale Algemene Vergaderingen van al deze afdelingen werd aangemoedigd en ondersteund.

5. Regionaal secretariaat en personeel

• Reeds meer dan 15 jaar zijn we eigenaar van het gebouw in de Leuvensestraat 6 te Kessel-lo dat dienst doet als secretariaat, vergaderruimte en huisvesting personeel. Het gebouw was dit jaar toe aan enkele opknap- en renovatiewerken zoals o.a. de verwarmingsinstallatie. Ook werd werk gemaakt van het klassement en archivering van het aanwezige materiaal.

• Personeelslid: Christine Daenen is het enige personeelslid in dienst van Natuurpunt Oost-Brabant en voltijds aan de slag.

• Het secretariaat dient tevens als uitvalsbasis voor het project Alternatieve Werkstraffen onder het waakzaam oog van Koen Baert.

6. Leden en ledenwerving

We eindigden het jaar met 11.013 leden. Dit is een groei van 3%. Hieronder een overzicht van het aantal leden en de groei per afdeling.

7. Verenigingsraad

De verenigingsraad had dit jaar plaats op vrijdag 22 november in Rillaar (Aarschot). Het is de klassieke najaarsontmoeting met de afdelingen, reservatenteams en werkgroepen binnen de vereniging waarbij stimulans aan de bovenlokale samenwerking gegeven wordt en de jaarprogramma’s in de mate van het mogelijke worden gesynchroniseerd. Naast de voorstelling van de gastafdeling Natuurpunt Aarschot en de Walk for Nature 2020 die samen met de afdeling Tielt-Winge wordt georganiseerd in het Hagelands Bos werd de beleidswerking van de vereniging toegelicht. Daarna volgden 3 workshops: 1. Rond het tijdschrift en aanpak archief, 2. Jaarprogramma 2020 en Jubileumcampagne 50 jaar NPOB in 2021 en 3. Beheer en uitbouw van de natuurgebieden

8. Focusactiviteiten en activiteiten met regionale uitstraling

• 30 maart: Uilenfietstocht in Wijgmaal

• 31 maart: Bomenbrunch en wandelingen in het kader van ‘Bomen voor Luadas en Lubbeek’

• 14 april: Hagelands ontbijtbuffet met Vroege vogelwandeling en wandeling Robuuste valleien

• 5 mei: Open Deur Snoekengracht Boutersem

• 19 mei: Dag van de Gors in Vissenaken (Tienen)

• 19 mei: Kamsalamander à volonté (Haacht)

• 25 mei: Nacht van de Vroedmeesterpad (Huldenberg)

• 26 mei: Dijle Levend door Leuven

• 16 juni: Orchideeën kijken n natuurgebeid Papenbroek (Bekkevoort)

• 7 juli: Big Jump in de Tiense Grote Nete

• 30 en 31 augustus: Nacht van de Vleermuis te Roosbeek, Vlierbeek en Vissenaken

• 8 september: van de Kop van Koutemveld naar de Snoekengracht (Boutersem)

• 15 september: oogstfeest in onze boomgaard (Rotselaar)

• 15 september: een magische dag in het groen. Groen sprookje in en rond De Gors (Tienen)

• 21 september: benefiet ten voordele van de Oude Molen te Betekom

• 22 september: Koeheidedag in Bertem

• 29 september: rondom de Meerenloop, op de grens tusen Bierbeek en Haasrode

• 6 oktober: bomenwandeling in het Hagelands Bos (Tielt-Winge)

• 17 november: Landschapswandeling Luienberg Bekkevoort

• 23 en 24 november: Dag van de Natuur in Leuven, Tremelo, Diest, Betekom, Boortmeerbeek,Herent en Zoutleeuw

• 1 december: Landschapswandeling Wommersom (Linter)

• 22 december: Straffe Kostwandeling, Goetsenhoven (Tienen)

9. Werkgroep Natuur en Erfgoed

Activiteiten:

• 24 februari: Verborgen verleden van de Paddepoel, Glabbeek

• 17 maart: Engels plein en Keizersberg, what’s in a name ? (Leuven)

• 7 april: langs de grenzen van het vroegere graafschap Loon: Narciswandeling, Aronst Hoek, Graasbeek en Hof ter Hoeven (Zoutleeuw)

• 14 april: wandeling ‘van bakker naar akker’ (Aarschot)

• 26 april: Tussen vlier en beek: wandeling rond de Abdij van Vlierbeek en concert met koor

• 28 april: Over de grens van Bierbeek met Wallonië

• 26 mei: ‘verdwenen’ Bruggenhof Betekom, een stukje boeiend verleden van de Demervallei

• 16 juni: Hoksem en de vallei van de Mene, wandeling langs wat was, is en hopelijk zal zijn

• 25 augustus: op het einde van de wereld rechtsaf: fietstocht op kasseiwegen tussen Bierbeek en Hoegaarden

• 22 september: Koeheidedag met erfgoedwandeling, Bertem

• 6 oktober: tocht door het gehucht Lelle, Lelleveld en het Hellebos (Kampenhout)

• 22 december: Straffe Kostwandeling, Goetsenhoven (Tienen)

De Werkgroep Natuur en Erfgoed boog zich in 2019 naast de planning van de activiteiten ook over de voorbereiding van 50 jaar NPOB en de rol die de werkgroep daarin zou kunnen spelen. Er werd nagedacht over de aanpak van het archief van de vereniging en de mogelijkheid van een publicatie. Wordt vervolgd.

10. Beleidswerking

2019 was een druk jaar.

Campagne Robuuste Valleien

De campagne ' Robuuste Valleien voor Klimaatbuffering en versterking biodiversiteit' was een schot in de roos. Natuurpunt Oost Brabant zette de thematiek van robuuste valleien als element van antwoordt op de klimaatverandering en biodiversiteitscrisis op de agenda. Van het spraakmakend symposium van 18 februari 2017 tot de afsluiting van de campagne in het Kasteel van Horst op 30 juni werd een visie ontwikkeld zowel globaal als voor de verschillende valleien in de regio. Deze campagne werd ondersteund door rollbanners per vallei rond klimaatbuffering en biodiversiteit, folders, excursies, themadagen en een grensverleggende afsluitende publicatie hierin wordt op een zeer duidelijke wijze de nood aan robuuste samenhangende natuurcomplexen voor klimaatbuffering en duurzame biodiversiteit aangetoond. Ook het belang van het behoud van natte graslanden als koolstofopslag werd ontwikkeld. Ook de stelling dat 30% van de oppervlakte natuurgebied gekoppeld aan integraal waterbeheer met een belangrijk deel in onze valleien werd ontwikkeld. Vanuit het concept Robuuste valleien werd ook gekeken naar de rest van het landschap buiten de valleien: Hier werd geconcludeerd dat de hydraulische ruwheid van het landschap omhoog moet om te voorkomen dat tonnen leem elk jaar opnieuw afstromen naar de riolen, grachten, beken en rivierstelsels om nog niet te spreken van lager gelegen woonkernen. Daarom moet snel werk gemaakt worden van een groenblauwe dooradering van het agrarisch landschap met een vaste natuurinfrastuctuur van struweel en ruigten, aangevuld met roterende maatregelen uit de pakketten van de beheerovereenkomsten met landbouwbouwers, die echter sterker resultaatsgericht en effectiever moeten worden.

De afsluitende publicatie is ter beschikking van de afdelingen, milieuraden, vertegenwoordigers in werkgroepen rond integraal waterbeheer en bekkencomités.

Het project Robuuste valleien kaderde in de uitvoering van een Provinciaal Project met de provincie Vlaams- Brabant. In dit kader werden volgende activiteiten en acties ontwikkeld:

• afwerking van het Project Robuuste Valleisystemen voor klimaatbuffering en versterking biodiversiteit dat liep tot 30 juni. Er werden nog enkele folders en rolbanners gemaakt van enkele valleien (Voer-IJse-Laan, Dijle, Hagelandse Vallei, Begijnenbeekvallei en de Drie Beken)

en een reeks lezingen gespreid over de eerste helft van het jaar:

• 31 januari: Velpe en Complex Aronst Hoek (Gete en Melsterbeek) Vissenaken

• 14 februari: Sigma Demer (Webbekom)

• 14 maart: natuurontwikkeling in de Hagelandse vallei (Holsbeek)

• 28 maart: Groene Vallei (Bezoekerscentrum Groene Vallei, Kortenberg)

• 30 juni: afsluiting campagne in de Orangerie van het Kasteel van Horst met een mini-symposium: een overzicht van de campagne, een voordracht van Tobias Ceulemans over natuurontwikkeling en een afsluitend woord van Député Bart Nevens. Daarna kon deelgenomen worden aan gezinswandelingen met landschapsposten.

Een nieuw provinciaal project werd in het voorjaar voorbereid en ingediend maar werd niet weerhouden wegens een grondige wijziging van het provinciaal subsidiereglement, waarvan in het najaar kennis werd genomen en onderhandeld.

Participatie in streekoverleg

We namen onze verantwoordelijkheid op in verschillende organisaties en participeerden in menig overleg.

Wateringen, regionale landschappen en tal van overheden en raden zagen in ons een volwaardige gesprekspartner. (o.m. RUP Demer en Laak, Wijngaardberg, overleg ANB Brabantse Wouden, VMM inventaris Winge, ruilverkaveling Willebringen, strategisch plan Getestreek…)

De Natuurpunt afdelingen van regio Midden zijn druk met het project Groene Vallei als uniek concept met een bezoekerscentrum.

Het nieuwe beleidsplan Ruimte van de provincie werd grondig bekeken en dank zij een aantal leden formuleerden we een uitgebreid advies.

Bezwaar- en beroepsprocedures bij onterechte vergunningen of aantastingen van open ruimte

Goede ruimtelijke ordening en vrijwaring van de open ruimten werden ook opgevolgd in de praktijk bij de vergunningverlening en dit in samenwerking met de afdelingen.

Bezwaren uitbreiding intensieve veehouderij:

De vergunningen voor nieuwe intensieve veehouderijen stonden op het agenda:

Dit was het geval voor dossiers met bezwaar- en beroepsprocedures in:

• Landen, Geetbets, Diest, Borgloon,Kortessem : nieuwe intensieve Kippenstallen

• Glabbeek, Halen, Borgloon, Houtvenne: intensieveVarkenshouderij

• Geetbets, Boortmeerbeek, Ham : Mega- Rundveestallen in nieuwe vestigingen in de open ruimte.

Gezien de impact niet stopt aan onze grenzen zijn we vaak grensoverschrijdend actief, we participeerden actief in het burgerplatform “Boerderijen, geen veefabrieken” en van deze facebook pagina zijn we medebeheerder. We namen dan ook deel aan een aantal studiedagen in Nederland waar dit onderwerp hoog op het agenda staat.

Andere aantastingen open ruimte en natuurkwaliteiten

Ook andere aantastingen van landschap natuur en open ruimte namen we onder de loep:

• Glabbeek: Wachtbekken dat na overleg gehad met Aquafin/Fluvius/Sweco aangepast werd.

• Lubbeek: Vinificatiegebouw.

• Kampenhout: Illegale Slipschool van de politie en retailcenter.

• Kortenaken: Perenstorten op diverse plaatsen en in natuurgebied.

• Vossem (Tervuren): Aquafin wachtbekken in natuurgebied.

• Ook vele kleine meldingen kregen onze aandacht zoals ophogingen, stortplaatsen, loslopende honden tot en met een vreemd wit poeder in een natuurgebied.

We volgen ook met argusogen de oostelijke ring rond Leuven.Ook in Map 6, publieksconsultatie GLB, beleidsplan provincie Vlaams-Brabant en andere beleidsintenties gaven we onze input.

In bovenstaande lijst van dossiers die verre van volledig is, was het ook dikwijls de lokale afdeling die de regie had. Het bestuur liet zich niet onbetuigd in lobbywerk ten voordele van de Natuur. Als Team was het dus voor NP Oost Brabant een zeer productief jaar.

11. Beheer en uitbreiding van onze reservaten

De werking rond de beheerde natuurgebieden was ook in 2019 een zeer belangrijk thema. Dit ging rond de uitwisseling binnen de vrijwilligersteams en afdelingsoverschrijdende samenwerking hierrond. Ook bij de uitbreiding van de beheerde gebieden zijn er prachtige resultaten geboekt.

Vanuit Natuurpunt Oost Brabant werd bij de fondsenwerving het project Dornbos en het Project bossen van Kampenhout ondersteund. Binnen de Groene Vallei werd gestart met een Life project waardoor er binnen deze regio extra kansen voor verwerving van natuurgebieden en voor inrichtingswerken. Dit wordt opgevolgd vanuit Natuurpunt Beheer. Voor de Hagelandse Vallei is er een nieuw Life project uitgewerkt dat hopelijk in de loop van 2020 goedgekeurd zal worden door Europa.

Een reeks hangende dossiers voor erkenning werden in 2019 goedgekeurd.

Daarbuiten moeten volgende realisaties extra in de kijker gesteld word

• 17 ha natuurontwikkeling in Aronsthoek en Dornebos waardoor een nieuw bos kan ontwikkeld worden.

• Aankoop van verschillende percelen te bebossen grond in het Hagelands bos. Dit zal sterk in de kijker worden gesteld in het kader van de Walk for Nature 2020 op 26 april 2020

• 6 ha in Tombeek Overijse

12. Tijdschrift

Zoals elk jaar verschenen er ook dit jaar 4 reguliere nummers van het tijdschrift, maar daarnaast ook een extra-editie over het project Robuuste Valleien

Belangrijkste artikels:

• februari, nr 1: Grenzen verleggen in de gemeenten (een gedurfd en ambitieus beleid met betonstop, ontharding, versterking biodiversiteit in de open ruimte)

• mei, nr 2:

  • De valleien van Winge en Motte

  • Werkbezoek Minister Koen Van den Heuvel aan Getestreek en Landschapscentrum De Gors in Vissenaken

• juni: extra-editie: samenvattende publicatie Robuuste Valleien

• augustus, nr 3:

  • Natuur als hefboom voor klimaatbeleid

  • Droge zomers spelen vlinders parten

  • fotoreportage slot provinciaal project Robuuste Valleien

• november, nr 4:

  • Klimaat en biodiversiteit, gedurfde visie en gedreven inzet nodig

  • Stikstofdepositie

  • Ruimte en centen voor bossen

13. Websites en Nieuwsbrieven

De hoofdwebsite is nog steeds www.natuurpuntoostbrabant.be, daarvoor zijn we in 2015 overgeschakeld naar een Drupal website zodat er door meer mensen inhoud kan worden toegevoegd. Daarnaast is er nog de campagnewebsite www.walkfornature.be en de fondsenwervingswebsite www.geefomnatuur.be.

• Maandelijkse Nieuwsbrieven: we maken gebruik van Mailchimp, op die manier is het veel eenvoudiger om je daarop in- of uit te schrijven en is het voor ons ook mogelijk om een overzicht te zien van wat het meest gelezen wordt.
  Er is een algemene Nieuwsbrief voor de medewerkers van NPOB, en 3 regio-Nieuwsbrieven (Hagelandse Heuvelstreek, Midden-Brabant, Zuidoost-Brabant) gericht aan de leden.
  Alle belangrijke activiteiten (focus en andere) en nieuws wordt daarin gecommuniceerd.

• We hebben in totaal 4 Facebook-pagina’s. De hoofdpagina: Natuurpunt Oost-Brabant en 3 themapagina’s: Focusactiviteiten NPOB, Natuur en Erfgoed in Oost-Brabant en de Walk for Nature. Daarnaast hebben we ook nog 2 Facebook-groepen rond Natuurpunt Oost-Brabant en Natuur en Erfgoed in Oost-Brabant.

• We hebben ook een Twitter account: https://twitter.com/NP_Oost_Brabant
   

14. Fondsenwerving – Actie rosse muntjes

Naast de jaarlijkse traditionele fondsenwerving in het laatste nummer van ons tijdschrift, liep er dit jaar een spaaractie ‘Natuurmunt, rosse centjes voor natuur in je buurt’, waarbij al onze gewone leden via het 1^ste nummer van ons tijdschrift een zelf te knutselen spaarpotje in de bus kregen om daarmee de rosse centjes te sparen. Ook afdelingen werden aangemoedigd om de spaarpotjes te verspreiden bij de handelaars, scholen, bibliotheken, e.d.

De actie bracht in het totaal (2339,52 euro)* op. Definitief cijfer nog mee te delen.

15. Vertegenwoordiging van de vereniging in externe beleids- en overlegorganen en verenigingen

Vlaams niveau:

• Algemene Vergadering Floristische Werkgroepen Vlaanderen (Flower)

• Algemene Vergadering Bond Beter Leefmilieu

Raad van Bestuur, Algemene Vergadering, Reservatenwerkgroep Natuurpunt vzw

Provinciaal niveau

• Adviescommissies voor Vlaamse natuurreservaten in Vlaams-Brabant

• Adviescommissies voor Bosreservaten in Vlaams-Brabant

• Provinciale Adviescommissie voor Monumenten en Landschappen

• Provinciale Milieu- en Natuurraad

• Provinciale commissie voor Ruimtelijke Ordening

• Natuurinrichtingsproject “Het Vinne” te Zoutleeuw

• Brakona

Regionaal niveau

• Algemene Vergadering Hona

• Demerbekkencomité en werkgroepen

• Dijle en Zennecomité en werkgroepen

• Stuurgroep Ecosysteemvisie Demervallei

• Commissie van Advies van de Ruilverkaveling Willebringen

• Stuurgroep Strategisch Project Getestreek

• Algemene Vergadering en Raad van Bestuur van Regionaal Landschap Noord-Hageland, Regionaal Landschap Dijleland, Regionaal Landschap Zuid-Hageland

16. Diversen

• Prospectie rond mogelijke vorming en cursussen en Natuur en Landschap Academie.

• Excursies i.v.m. de blauwgroene dooradering

• Mede-organisatie van activiteiten in het kader van Boerennatuur

• Voorbereiding e Walk For Nature 2020 Hagelands Bos

• Brainstorming en voorbereiding Jubileumjaar 2021 50 jaar Natuurpunt Oost-Brabant.
  (100 Linden zijn reeds geplant)

• Kennisname van het Bomencharter van Jo Maes, waar we achter staan