OPINIE Onverantwoorde grondwaterwinningen aanpakken en niet de slachtoffers laten betalen.

OPINIE

Onverantwoorde grondwaterwinningen aanpakken en niet de slachtoffers laten betalen.

De Pano-uitzending van 10 februari j.l. op VRT 1 over de onverantwoorde grondwaterwinningen lokte behoorlijk wat reacties uit. Zo ook van federaal staatssecretaris Eva De Bleeker in het programma ‘De Ochtend’ op Radio 1 de dag daarop. Haar voorstel komt hierop neer: verstreng de bouwvoorschriften daar waar er problemen zijn met inkrimpen van klei, veen en leem in de ondergrond als gevolg van onverantwoorde grondwaterwinningen. M.a.w. jaag de burger op kosten met strengere bouwschriften om onverantwoorde grondwaterwinningen verder te kunnen laten doorgaan.

Federaal Staatssecretaris De Bleeker ziet twee mogelijke oplossingen. Ofwel bodeminkrimping verplicht opnemen in de verzekeringspolis, met als gevolg dat de premie voor iedereen hoger zal worden. Ofwel worden de bodemproblemen gedetailleerd in kaart gebracht en kan vervolgens op basis van die kaarten gekeken worden waar bijpremies moeten worden betaald.
Dus elke burger zal meer moeten betalen omdat massaal legaal maar nog meer illegaal grondwaterputten geboord worden. De gemeenten stemmen bijna automatisch in met een eeuwigdurende vergunning voor waterwinningen tot 30 000 m3/jaar. De Vlaamse MilieuMaatschappij (VMM) kijkt systematisch de andere kant op en maakt geen beleidsprioriteit van dit probleem. Ze komt cynisch verklaren: "we weten het niet", omdat er geen of te weinig controle is op de bestaande winningen en op de nieuwe boringen waardoor ook de waterheffingen niet betaald worden. We hebben hier dus te maken, niet alleen met een milieuovertreding, maar er ook met fiscale fraude.

Het is toch ondenkbaar dat de burger een hogere premie moet betalen omdat er massaal grondwater opgepompt wordt om te irrigeren en benevelen, omdat er diep gedraineerd wordt en dus water geen kans krijgt om in de bodem te dringen, omdat waterbeheerders oppervlaktewater steeds sneller afvoeren door onder het mom van ‘onderhoud’ grachten en watergangen diep te ruimen…

En dan komt het toppunt van het end-of-the-pipe verhaal van de federale staatssecretaris. Volgens De Bleeker moet de mogelijkheid overwogen worden om in de getroffen regio's (lees daar waar onverantwoord grondwater opgepompt wordt) de bouwvoorschriften aan te passen. Dus extra bouwvoorschriften die elke burger meer gaan kosten om toch maar de onverantwoorde grondwaterwinningen te kunnen verderzetten.

Nog een verwaarloosd aspect: het gaat niet alleen om krimp in klei en leemgronden maar ook in veengronden. Daar veroorzaakt de verlaging van het grondwaterniveau de krimp van het veen met als gevolg: veraarding en denitrificatie (omzetten van nitraat in stikstofgas) en het massaal vrijkomen van de opgeslagen koolstof.

Redenen genoeg om een echt waterbeleid te voeren en het grondig aan te passen. En niet te doen alsof het om ‘een natuurramp' gaat, iets wat ons overkomt, in plaats van om falend beleid.

Waarom stelt niemand voor dat alle grondwaterwinningen direct geïnventariseerd worden (je kan een verplichte meldingsplicht invoeren).
Dat alle vergunningen in afwachting van een effectenrapport beperkt worden in de tijd en pas kunnen hervergund worden na een strenge toetsing van de gevolgen en in functie van een hoogwaardige bestemming van het grondwater. Dat nieuwe vergunningen altijd tijdelijk zijn en permanent op hun effecten gemonitord worden.
Dat de bestaande heffing met gegaffelde drempelwaarden (van laag naar zeer hoog) drastisch verhogen zodat voor de meeste toepassingen een opvang van (al of niet behandeld) hemelwater een volwaardig alternatief wordt. De heffing moet ook gelden voor irrigatie en beregening vanaf een bepaald areaal en/of debiet.
Dat nieuwe drainages gewoon verboden worden en diepe drainering stopgezet wordt. Dat drainages vanaf een bepaald volume/debiet en areaal onder de heffingsplicht voor wateronttrekking vallen. Ook aan het droogpompen van beken en andere oppervlaktesystemen moet dringend paal en perk gesteld worden.
En vooral ook dat de schade die mensen lijden en de schade aan de natuur vergoed worden uit de verhoogde heffing op grondwater en op bemaling.

Stop de roofbouw op het grondwater! Draag verantwoordelijkheid voor de toekomstige generaties en geef geen groen licht voor iedere aanvraag en zeker niet voor eeuwig! Bekijk de gecumuleerde effecten i.f.v. de klimaatsverandering en biodiversiteitsverlies. Stop nu de roofbouw van enkelen op het grondwater van iedereen!

De burger, maar ook het landschap, de natuur én de landbouw, zullen er wel bij varen.

 

Hugo Abts, Ronald Jacobs, Margriet Vos
Namens Natuurpunt Oost-Brabant, Regionale Vereniging Natuur en Landschap

Zie ook: link

Twitter icon
Facebook icon
Google icon
e-mail icon