Focusactiviteit: zondag 5 juni Natuurinrichting Zwartenbos Bierbeek
fotos: https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1337622489597488.1073741881.10...
Kom kennismaken met de natuurparel Zwartenbos en de natuurinrichting die in het Life Hageland project plaatsvond: Kalkrijke schraalgraslanden met brede orchis en vele zeldzaamheden: een evenknie van Torfbroek ( update 23 mei 2016)Zondagnamiddag 5 juni 2016 Natuurontwikkeling in Zwartenbos te Bierbeek
Laatste update: Nu ook een unieke groeiplaats van Vlozegge in Zwartenbos ( amper 2 andere groeiplaatsen in Vlaanderen) en 4 groeiplaatsen van het minuscule varentje Addertong gevonden. De brede orchis breidde in 2016 verder uit tot niet minder dan 421 bloeiende exemplaren.
Doorlopend vanaf 14u met om het half uur vertrek wandelingen van 1 u. Er is ook een langer circuit vrij wandelen uitgezet.
Dit kadert in het Provinciaal Natuurproject van Natuurpunt Oost Brabant: Natuur in je buurt en het Project Life Hageland van Natuurpunt Beheer.
De gegidste toelichtende wandelingen van 1 u vertrekken om 14.00 -14.30-15.00 -15.30 - 16.00u. Daarnaast is er een uitgezet circuit voor de dag dat op eigen kracht kan gewandeld worden.
Start: Zwartebosstraat te Bierbeek ter hoogte van Lucas Antiek.
Tent met drankenstand en info over Zwartenbos en Life Hagelandproject.
Deelname voor leden NP en kinderen: gratis
Voor niet-leden: deelname inclusief een drankbonnetje: 5 €
inlichtingen:
NPOB www.natuurpuntoostbrabant.be of 016 252519
Zwartenbos in de Bierbeekse Vallei een uniek natuurgebied in je Buurt
Zwartenbos is de uiterste uitloper van de Bierbeekse vallei en wordt gevormd door een oude gemeentelijike graslanden grenzend aan het boscomplex van Vuilenbos en met uitlopers via een het zgn Driejarenbos tot de taalgrens met het Perrebos.
Het Zwartenbos is wel een zeer bijzonder natuurgebied met zeer bijzondere milieuomstandigheden. Het oude grasland is gekenmerkt door overgangen van eerdere zuurdere delen met zeer voedselarme maar zeer soortenrijke graslanden ( blauwgraslanden) naar dan weer grote oppervlakten graslanden met uittredend kalkrijk kwelwater waardoor ook veel kalkminnende en zeldzame soorten voorkomen. Iedereen in Vlaanderen kent de kalkmoerassen van het natuurreservaat Torfbroek in Berg Kampenhout en het Silsombos in Kortenberg naast dit uniek complex is het Zwartebos een tweede complex met deze zeldzame soorten.
Samen met het hele complex van de Bierbeekse valleien is het Zwartebos opgenomen in het Natura 2000 netwerk van de Europees te beschermen natuur. Hierop geldt dus de hoogste graad van bescherming en instandhouding. In het kader van dit beleid worden Instandhoudingsdoelen ontwikkeld.
Maar Natuurpunt heeft niet gewacht op Europa om hier aan de slag te gaan. Sinds een 20 tal jaar worden delen van het gebied door Natuurpunt als reservaat beheerd. Op deze beheerde delen heeft zich ondertussen een zeer unieke en prachtige soortenrijke vegetatie ontwikkeld met unieke soorten zeggen ( een grassoort) m et o.m.vlozegge ( enkel nog 2 andere groeiplaatsen in Vlaanderen), gele zegge ( één van de enige plaatsen in Vlaanderen), blauwe, geelgroene, bleke zegge maar ook een zeer van bloemen met de zeer zeldzame moerasstreepzaad die er op sommige delen aspectbepalend is maar ook andere kalkgebonden vegetaties zoals Paddenrus, karwijselie. Maar ook de soorten die kleur geven aan onze natuurweiden zoals koekoeksbloem, pinksterbloem, dotterbloem, wilde bertram, heelblaadje zijn van de partij. In de overgangen naar de iets meer zuurdere donken vinden we dan weer echte Kempische soorten zoals Pijpestrootje en Tormentil.
Sinds enkele jaren heeft zich spontaan de brede orchis terug in het beheerde hooiland gevestigd. Eerst met enkele exemplaren maar de laatste jaren is dit uitgegroeid tot een nieuw kernpopulatie van meer 421 bloeiende exemplaren in 2016, die nog in volle expansie is.
Ook dit is een indicator van goed beheer: orchideeën hebben zeer specifieke milieuomstandigheden in combinatie met een schimmel en zeer specifieke bodem en hydrologische omstandigheden nodig. Specifiek is ook dat echte bosssoorten zoals bosanemoon en Slanke sleutelbloem hier uit het bos durven komen en hun plaats krijgen in het hooiland. Dit komt allemaal door de zeer bijzondere omstandigheden: een gebufferde en fosfaatarme bodem, zuiver kalkrijk grondwater en een lange continue geschiedenis van hooiland met boskanten. Het gebied werd al vroeger goed gedocumenteerd en daarom weten we dat het historisch zelfs tien keer zo groot was.
Het Zwartenbos is ook het leefgebied voor soorten als Levendbarende Hagedis en Hazelworm.
Het is dus niet voor niets dat het Zwartenbos van heinde en verre aandacht krijgt van floristen omdat dit een van de zeldzame voorbeelden is van kalkrijk blauwgrasland. De gewone liefhebber komt hier ook genieten van de kleurenschakeringen en de uitbundige bloei van het hooiland.
Natuurinrichting in het kader van het Project Life Hageland in Zwartenbos
Het Zwartenbos is erkend als natuurreservaat en jaarlijks wordt dit beheer door Natuurpunt Beheer samen met de beheerploeg van NP en de scholen gedaan. Er is elk jaar een vrijwilligerswerkdag in de zomer voor het maaibeheer en in de winter voor het winteronderhoud.
Gezien het internationaal belang van de Zwartenbos en de noodzaak om voor zulke graslanden minimumarealen en oppervlakten voor instandhouding te voorzien werd het Zwartenbos en de Bierbeekse Vallei mee opgenomen in het Life project Herstel Hagelandse Natuur van Natuurpunt.
Met het LIFE project hebben volgens het goedgekeurd beheerplan de hooilanden kunnen uitbreiden en terug herstellen en het hooiland tot de perceelsranden kunnen open maken. De unieke plantengroei hangt met het voorkomen van kalkrijke kwel, die opborrelt . Dit vereist wel dat het zure regenwater afgevoerd wordt en niet als een film bovenop het kalkrijke water aanwezig blijft. Daarom hebben we de greppels nauwkeurig en zeer oppervlakkig aangepast zodat ze het regenwater afvoeren maar geenszins het grondwater. De volgende jaren werken we verder aan een gerafelde boszoom, belangrijk voor heel wat insecten, zoals bijvoorbeeld de aanwezige Gemarmerde Oogspanner, een zeer zeldzame nachtvlinder.
We willen het beheer en de inrichtingswerken van het Zwartenbos tonen. Kom je vergewissen van de rijke natuurpracht van het Zwartenbos en van het beheer gericht op het behoud en de versterking van de biodiversiteit.
Afspraak: Zondag 5 juni vanaf 14u, Zwartenbosstraat tgo Lucas Antiek.
Inlichtingen:
Natuurpunt Oost Brabant, www.natuurpuntoostbrabant.be of 016 252519
Natuurgebied Zwartehoek in de pers: https://www.facebook.com/NatuurpuntVelpeMene/?fref=nf
fotoalbum zwartebos:
Filmtje over Zwartenbos met Esther Buysmans: https://bierbeekinbeeld.wordpress.com/2013/07/03/natuurgebied-zwartenbos/
