Natuurpunt Oost-Brabant in de weer voor de actie: Red de natuur in je buurt, nu het nog kan, Joke
Red de natuur in je buurt. Met die slogan voert Natuurpunt actie tegen recent opgedoken plannen van de Vlaamse administratie om het natuurbeleid te hervormen. Met deze actie en een petitie (www.natuurpunt.be/petitie) vraagt Natuurpunt Vlaams minister van Natuur Joke Schauvliege om de plannen van de administratie bij te stellen. Bekende Vlamingen ondersteunen de actie. Actrice Veerle Baetens betuigt haar steun aan de campagne en heeft het actiebord onthuld in het Torfbroek (Kampenhout). Niet alleen in Torfbroek, ook op tal van andere locaties in Vlaanderen loopt deze campagne, en dit vanuit een positieve ingesteldheid en de bekommernis om het succesvolle model van aankoop, uitbouw en beheer van reservaten op vrijwillige basis te redden. Naast actrice Veerle Baetens hebben Lize Feryn, Tine Vandenbrande, Joeri Cortens, Jaak Vanassche en Paul Michiels de actie door hun aanwezigheid ondersteund.
In Oost-Brabant zal er nog op verschillende plaatsen actie gevoerd worden, en dit de hele zomerperiode lang.
Onaanvaardbare plannen
In het kader van het nieuwe decreet werkt de Vlaamse administratie een nieuwe regeling uit voor de financiering van het natuurbeheer en van de natuurreservaten. Zij wil de aankoop en het beheer van natuurgebieden drastisch hervormen. Maar de plannen die nu voorliggen, betekenen de doodsteek voor de huidige aanpak van erkenning en aankoop van natuurgebieden.
De natuurgebieden in eigendom van gemeenten en andere overheden en in beheer bij Natuurpunt zullen op termijn uit de boot vallen voor hun erkenning als natuurreservaat. Dit geldt voor topgebieden zoals bv. Het Torfbroek in Kampenhout, De Maten in Genk, De Maat in Mol of de Gulke Putten in Wingene. Dus ook het oudste Vlaams erkende en unieke natuurreservaat Het Torfbroek is bedreigd als deze voorstellen realiteit worden. Nieuwe samenwerkingen in die zin zullen in de toekomst niet meer mogelijk zijn.
De vele kleine natuurgebieden van minder dan 10 ha komen niet langer in aanmerking voor het statuut natuurreservaat als deze plannen doorgaan. Dat betekent dat in Vlaanderen meer dan 96 erkende reservaten zoals De Lazerijberg in Diest, Het Aardgat in Tienen, Zwartenbos en Blauwschuurbroek in Bierbeek, Het Tafelbos in Lubbeek, Het Bolwerk in Zoutleeuw, De Raam in Begijnendijk, om maar enkele voorbeelden uit onze regio te noemen die kleiner zijn dan 10 ha, op termijn hun statuut als natuurreservaat verliezen. En ook geen mogelijkheid meer krijgen om verder organisch te groeien tot een groter geheel.
Daarenboven valt in Vlaanderen één derde van de totaal beheerde oppervlakte van de huidige erkende reservaten bij Natuurpunt uit de boot omdat ze geen Europees Habitat zijn en niet opgenomen zijn in de lijst van Regionaal Belangrijke Biotopen die in het nieuwe systeem in aanmerking komen om erkend te worden als natuurreservaat. In de huidige regeling zijn ze wel in deze lijst opgenomen. Binnen het kader van de actuele voorstellen zal het zeer moeilijk en eigenlijk onmogelijk zijn om nog nieuwe projecten te starten. Het aankoopsysteem voor uitbreiding van bestaande reservaten wordt quasi beperkt tot de zoekzones voor de Instandhoudingsdoelen van de Europese Natuur. Op de koop toe is er een niet werkbare procedure van toepassing. Het instrument van natuur aankopen op vrijwillige basis verliest hierdoor zijn efficiency en slagkracht.
Tot nu toe zijn het enkel nog plannen van de administratie: Natuurpunt en de erkende terreinbeherende verenigingen verzetten zich hier tegen.
Natuurpunt-reservaten: onvervangbare rol voor biodiversiteit en natuurbeleving
En intussen gaat de biodiversiteitscrisis onverkort verder. Alle grote plannen die door de overheid in het verleden van boven uit werden opgelegd - denk maar aan de Groene Hoofdstructuur, het Vlaams Ecologisch Netwerk en recenter de groene gewestplanwijzigingen - hebben allemaal gefaald. Alleen aankoop, duurzame uitbouw en beheer van natuurgebieden op vrijwillige basis zoals door Natuurpunt, konden voor een hele reeks soorten de achteruitgang stoppen en successen genereren. In deze gebieden is de biodiversiteit wél vooruitgegaan. Ze vormen uitstralingspunten voor de biodiversiteit in de omgeving. De beheerde reservaten vervullen ook een belangrijke functie voor natuurbeleving en recreatief medegebruik. Ze geven kleur en identiteit aan een streek.
Stapje voor stapje kon Natuurpunt op deze manier in Midden- en Oost-Brabant grootse natuur uitbouwen zoals de complexen in de Groene Vallei, in de Midden- en Bovendijle met reservaten als Pikhakendonk en Haachts Broek, de Demerbroeken en Demerbeemden van Diest tot Wakkerzeel, in de Hagelandse Vallei in centraal Hageland, in Aronst Hoek en de Getevallei van Hoegaarden tot Geetbets, in de Velpevallei van de bron met Molensteen en Snoekengracht tot het Paddepoel-Velpevallei complex. En nog zovele andere gebieden die in de streek iconen geworden zijn voor biodiversiteit en natuurbeleving. Plaatsen waar de soorten echt gekoesterd worden. De negen verschillende soorten orchideeën na 15 jaar natuurbeheer in Rosdel (Hoegaarden), de duizenden orchideeën van de Groene Vallei met Silsombos en Torfbroek over Noord-Hageland met Vorsdonkbroek en Papenbroek tot Zuid-Hageland met de Snoekengracht en Aardgat, de recente vestiging van 11 paren roodborsttapuit in de Paddepoel: allemaal in beheerd natuurgebied! Allemaal tot stand gebracht door het aan elkaar breien van perceel per perceel met inzet en financiële middelen van vele vrijwilligers. En elk jaar de vooruitgang van soorten geteld en vastgesteld dat dit het gevolg was van het goede beheer. Zo’n succesverhalen zullen in de toekomst voor nieuwe projecten niet meer mogelijk zijn als de huidige voorstellen van de administratie doorgang vinden.
Trouwens, de verwezenlijking van de Europese natuurdoelen waartoe Vlaanderen door Europa verplicht is, zou een heel ander en bijna een onmogelijk verhaal zijn zonder dit uitgebouwde reservatennetwerk en de bijdrage aan de Europese doelen die hier reeds gerealiseerd is.
Red de natuur en de natuurreservaten in je buurt, nu het nog kan
Dit werk van uitbouw, beheer en inrichting van reservaten voor biodiversiteit en natuurbeleving willen we kunnen verderzetten, niet alleen voor de Europese natuur maar ook voor de rest van de Vlaamse natuur en voor de natuur in de buurt op wandelafstand. We willen in de toekomst nog nieuwe projecten hierrond kunnen starten. De huidige plannen betekenen het einde van het belangrijkste succesverhaal van natuurversterking in Vlaanderen, dat al zo schaars bedeeld is met natuur. Een succesverhaal gebaseerd op vrijwilligheid, inzet van onderuit en dit in de verschillende gemeenten. Daarom zijn de huidige plannen onaanvaardbaar en moeten we met al onze energie als natuurbeweging hier neen tegen zeggen.
Inmiddels heeft Minister Schauvliege duidelijk gemaakt dat ze nog niet gevat is door de plannen van de administratie en rekenen we ook vanuit Natuurpunt Oost-Brabant op de minister om deze voorstellen radicaal bij te stellen.
Bierbeek, 30 april 2015
Hugo Abts,
voorzitter Natuurpunt Oost Brabant.
Artikel Natuur & Landschap 2015/1: klik hier
Artikel Natuur & Landschap 2015/2: klik hier