Wateroverlast en huilende burgemeesters

<span style="font-size:16px"><strong>Wateroverlast en huilende burgemeesters</strong></span><br />
<strong><span style="font-size:14px">Sprekende en beklijvende beelde</span>n</strong><br />
Telkens is het hetzelfde stramien of het nu Watou (2023), Voeren (2021), Landen (2020 en<br />
Pinsteren 2022) of Zoutleeuw ( juli 2021) is. Een burgemeester die door de straten waadt en<br />
de burgers helpt waar hij kan: met pompen, brandweer,... Een burgemeester die emotioneel<br />
aangeslagen en betrokken op de nationale televisie mag komen vertellen hoe erg het is;<br />
met de telefoon in de aanslag en een cameraploeg ontvangt hij de minister van binnenlandse<br />
aangelegenheden om de pompen van de civiele bescherming te inspecteren.<br />
De beelden spreken voor zich. Dit is een ramp en alles behalve aangenaam. Maar geachte<br />
burgemeesters stop met enkel te kijken naar de hogere overheid en naar andere ((water)<br />
beheerders.&nbsp; Anno 2023 heeft de gemeente veel bevoegdheden. Maar de grenzen van de<br />
visie stoppen niet aan het einde van de straat of bebouwde kom .... Visie heeft een ruimer<br />
gezichtsveld nodig.<br />
Visie start niet met een verstopte duiker of een plas in de straat... deze start bij zicht en<br />
aanpak op het&nbsp; (echte) probleem.<br />
We zijn niet verrast. De modellen en waarschijnlijkheden zijn duidelijk<br />
Dat we verrast zijn is moeilijk te geloven.... Dit is exact wat er al jaren verspeld wordt;<br />
waarvoor onze eigen kinderen betoogd en gespijbeld hebben.<br />
Waar studiedagen, werkconferenties, klankbordgroepen tot zelfs VN congressen over<br />
georganiseerd zijn.&nbsp; Bij elk hemelwaterplan, elke nieuwe tool en app rond waterbeheer<br />
worden dit soort scenario&rsquo;s geschreven en wordt ook hun waarschijnlijkheid steeds meer<br />
naar voren geschoven.&nbsp; Maar door daar te zeggen en elders te handelen dat het niet zo&amp;#39;n<br />
vaart zal lopen en de ogen te sluiten verdwijnt&nbsp; het probleem niet.<br />
Door louter curatieve maatregelen (eerst beken verdiepen, dan wachtbekken en dijken,...)<br />
wordt het probleem misschien tijdelijk verplaatst en verschoven maar het probleem is er nog<br />
steeds.&nbsp; Meer nog het wordt nog erger omdat we ons al jaren (onterecht) veilig hebben<br />
gevoeld hierdoor.<br />
De waterloop treedt uit haar oevers versus de waterloop neemt haar vallei in<br />
Er heerst een Babylonische spraakverwarring ook op het 7 uur Vrt-journaal &amp;quot;de waterloop<br />
treedt uit haar oevers&amp;quot;. Het lijkt alsof de waterloop en de vallei twee verschillende zaken zijn.<br />
We zijn zo vervreemd en ontkennen heel de landschapsopbouw en gaan uit dat een<br />
waterloop steeds binnen de twee oeverwallen moet blijven en dat we abstractie maken van<br />
een vallei.<br />
We hebben dit al eerder gezien: toen er een schielijk ongeluk gebeurde van een fietster die<br />
in de Zenne met betonnen steile oevers verdronk omdat er een jaagpad was aangelegd op<br />
de oeverwal. Alsof het een logische zaak was dat een rivier niet alleen een betonnen<br />
bedding kreeg maar ook nog een betonnen oeverwal.<br />
Met een half ei kan je niet koken...<br />
Daar waar de wetenschap eerst alleen stond als een roepende in de woestijn komt nu het<br />
probleem zomaar de huiskamer binnengerold. k- via de nieuwsbeelden. Op 14 juli 2021, op<br />
Pinksteren 2022 in Landen en Zoutleeuw nu al meer dan 2 weken aan een stuk. Dramatisch<br />
is dat dit bij sommigen letterlijk is: de huiskavel binnengerold. De modellen blijken<br />
angstaanjagend en zeer performant..., maar wees gerust morgen op de vergadering van de<br />
hemelwaterplannen zal het weer pappen, nathouden en minimaliseren zijn.<br />
Na 14 juli 2021 dachten we: dit kan enkel in Walloni&euml; gebeuren... terwijl we weten dat toen<br />
ook in de Velpe-, Demer- en Getevallei alle wachtbekkens voor 130% gevuld waren en het<br />
ook maar op enkele millimeter meer aankwam. Nee het is kwestie van geluk hebben want<br />
vele Vlaamse gemeenten zijn kwetsbaar en onvoorbereid. Bij ons zeker in de Gete-, Demer,<br />
Velpe- en Winge-Motte bekken.<br />
<br />
<span style="font-size:12px"><strong>Hoge Dijken en (schijn)veiligheid</strong></span><br />
Dit jaar: In de eerste week van het voorval komt de burgemeester van Watou nog vertellen<br />
dat de grote investeringen in wachtbekkens hun werk hebben gedaan en dat het ergste was<br />
vermeden. En terzelfdertijd een klaaglitanie dat de Vlaamse overheid de gemeente<br />
stiefmoederlijk behandelde. Na twee weken onophoudelijke ellende wordt het verhaal wel<br />
even anders.<br />
Hoge dijken - een dijk van 5 meter is toch een hoge dijk- die nog te laag blijken te zijn,<br />
discussies over de prioriteiten, over nooddijken, te weinig aandacht en middelen, verspreide<br />
bevoegdheden,..... Gouverneurs en burgemeesters die over elkaar rollen om op het nieuws<br />
te duiden en hun daadkracht willen ten toon spreiden.<br />
Als de realiteit vandaag de modellen al overtreft dan is er nood aan staatsmanschap en niet<br />
aan huilende burgemeesters die herhalen wat ze op de sociale media lezen.<br />
Wachtbekkens en nog eens wachtbekkens en dijken is dan meestal het stopwoord van<br />
lokale besturen.&nbsp; Daar gaan we het water (schijn)veilig achter stoppen, liefst zo compact en<br />
gestapeld mogelijk.&nbsp; Zulke watermassa vanuit zulke afstromingsgebieden vang je niet in een<br />
wachtbekken; hiervoor heb je functionerende en waterbergende landschappen nodig.<br />
<strong><span style="font-size:12px">Geef natuur de ruimte</span></strong><br />
Voor wie het nu nog niet begrijpt: we kunnen maar beter meewerken met de natuurlijke en<br />
robuuste systemen....geef de natuur de ruimte die nodig is .<br />
Na de overstromingen van 14 juli 2021 - toch wel nog vers in ons geheugen niet? - waren<br />
we lokaal gestart met het bij houden van vergunningen van woningen, bedrijven,...enz in<br />
zones die van nature overstromen.&nbsp;<br />
Straatnamen met niets verhullende namen Moerasstraat, Waterstraat, ... aanvragen en<br />
vergunningen blijven komen...ook op zeer ongunstige lokatie<br />
&nbsp;<br />
De teller stopt niet ,... de ene na de andere aanvraag valt alsof het begint te dagen dat het nu<br />
of nooit is .<br />
Zones die van nature overstromingsgebieden zijn, die recent overstroomd werden, ....die in<br />
de toekomst nog gaan overstromen: geen probleem... de nu huilende burgemeesters geven<br />
zonder probleem een vergunning. Desgevallend maken ze een Ruimtelijk Uitvoeringsplan<br />
onder de naam: Levende dorpen ( in de Getestreek) om dit mogelijk te maken.<br />
Beste burgemeesters tel de lasten bij de opbrengst van de bouwgrond en we spreken over<br />
een ander verhaal.<br />
Het is niet dat we de laatste 50 jaar geen water gezien hebben, maar ons geheugen is zo<br />
kort, we hebben geen wortels meer in een landschap. We kunnen het landschap niet meer<br />
lezen: het Broek is geen plaats voor aardappelakkers of mais op gescheurde graslanden.&nbsp;<br />
Bouwen op de Vloedgracht is om problemen vragen.<br />
De bodemkaart is onpartijdig. Een landschap ook . Alluvium, colluvium&nbsp; is leesbaar in het<br />
landschap en geeft de historische vallei weer. Zulke begrippen zouden tot de basis moeten<br />
behoren van elke stedenbouwkundige ambtenaar.&nbsp; Niet de korte termijn belangen van een<br />
eigenaar moeten richtinggevend zijn maar wel het landschap..<br />
Het landschap liegt niet. Leg de van nature overstromingszones naast de dronebeelden en<br />
we begrijpen wat een Nature Based oplossing zoal inhoudt.<br />
<strong>Ruimte voor de natuur want het water komt&hellip;&hellip;....</strong><br />
Maatregelen zoals hoge dijken, overstromingsproof bouwen, bouwen op een sokkel of<br />
drempel, overstromingskelders voorzien, particuliere dijken,.... zijn enkel lapmiddelen voor<br />
<br />
slot op de deur oplossingen... De structurele oplossing is : vandaag starten met de<br />
bescherming en de inrichting van een kwaliteitsvolle open ruimte, landschappen die het<br />
water zo stroomopwaarts mogelijk ophouden ook op de plateaus, rivieren die terug<br />
meanderen en valleien die ruimte geven voor water van boven tot onder, van links naar<br />
rechts..<br />
<strong>Werk aan Landschappen die functioneren.</strong><br />
Uit de studies van VITO blijkt dat er voor bebouwing en verharding voldoende openruimte is<br />
ingenomen. Meer nog: in de nabije toekomst zal er een overaanbod komen van slecht<br />
gelegen bouwgronden en woningen waarvan de beveiliging meer kost dan een verwijdering<br />
uit de overstromingsgebieden. Nu nog nieuwe slecht gelegen (of het over water, mobiliteit,<br />
landschap,...gaat maakt niet uit) bouwgronden ontwikkelen is schuldig verzuim. Dit wordt niet<br />
goedgemaakt door huilende burgemeesters en empathie en hoge laarzen bij<br />
overstromingen..&nbsp;&nbsp;<br />
Beste burgemeesters: in veel van deze gevallen hebben jullie zelfs recent deze<br />
vergunningen toegekend voor de probleemwoningen, soms met een opmerking, veelal<br />
zonder enige opmerking.<br />
In het ene geval zijn het deze mensen waar je empatief zoals je bent kortelings moogt<br />
langsgaan met jou laarzen en de brandweer en fulminerend op de hogere overheid.&nbsp; In het<br />
andere geval komen er door de inname van deze overstromingsgebieden andere woningen<br />
periodiek onder water, die nu het water moeten opvangen omdat andere historische<br />
overstromingszones plots overstromingsvrij zijn gemaakt.<br />
Niet alleen woningen maar ook industrieparken, wegen en andere infrastructuur,.... je kan<br />
het niet bedenken of men kan het vinden in de natuurlijke valleien.<br />
Infrastructuur die nog elke dag nog steeds vergund wordt en dan roepen om waterlopen te<br />
verdiepen, extra onderhouden om het water nog sneller stroomafwaarts te verplaatsen en<br />
dijken te plaatsen<br />
<strong>Lasten en lusten worden niet eerlijk verdeeld.</strong><br />
Deze slechte infrastructuur komt vroeg of laat als een boemerang terug in je gezicht (of van<br />
je opvolger) ... en niet in de meest aangename omstandigheden: behalve als je graag met<br />
enig drama en met laarzen in het water loopt tot aan de lippen.<br />
Het bouwen op een idyllische plaats om deze vervolgens overstromingsvrij te maken treft<br />
ook de anderen: deze zullen meer water moeten slikken.&nbsp; De vijf meter hoge dijk illustreert<br />
dit &eacute;&eacute;ns te meer.&nbsp; 5 meter water stapelen achter een dijk betekent dat na enkele weken als<br />
het water is weggetrokken er een dikke slibrijke dode massa achterblijft.&nbsp; We mogen er niet<br />
aan denken dat deze dijken het niet houden, of dat de regen nog enkele dagen langer<br />
aanhoudt.... En ook uitdiepen en extra onderhoud is sneller afvoeren en verplaatsen<br />
stroomafwaarts.<br />
Als men de lusten wenst om meerwaarde te cre&euml;ren ( bvb om van natte valleigraslanden<br />
aardappelvelden of maisakkers te maken) dan mag men ook de lasten dragen.&nbsp; Maar daar<br />
doen we niet aan mee in Vlaanderen. We privatiseren de lusten en collectiviseren de<br />
lasten. In de droge jaren is het bingo en in de natte jaren is het een natuurramp voor het<br />
rampenfonds. De Vlaamse overheid mag komen opdraven, de verzekering mag alle<br />
registers open trekken en plots moet iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen.<br />
<strong>De kleur van het water liegt niet</strong><br />
De kleur van het water in het IJzerbekken** verraad het probleem, regenwater valt niet uit de<br />
lucht in een geel bruine kleur: deze is er onderweg aan toegevoegd. Het landgebruik of het<br />
nu in Voeren en Moelingen*** is of in de Westhoek. Vergelijk de landgebruik kaarten maar<br />
eens erosiegevoelige gronden worden reuzenakkers zonder enig obstakel of hindernis voor<br />
de afvloei , overstromingsgrasladen worden patattenvelden en mais....<br />
<br />
Geen obstructie , geen belemmering voor de snelle afvoer van afstromend water. de<br />
infiltratiecapaciteit na de late oogst van mais of aardappelen van de bodem is beperkt (door<br />
de bodemcompactatie en -druk), de percelen zijn grootschalig en monocultuur.&nbsp;<br />
We zijn 2023 ongeveer 60 jaar na de eerste ruilverkavelingen. In alle oude ruilverkavelingen<br />
in Haspengouw van Riemst tot Hoegaarden wordt er geleefd van modderstroom naar<br />
modderstroom. Dat is het probleem van de Haspengouwse Leemstreek. Dat is het probleem<br />
van de dorpen rond Landen. Dat los je niet op met wachtbekkens maar met een herinrichting<br />
met afvoer vertragende landschapselementen op de Haspengouwse plateaus. Het<br />
belangrijkste kapitaal van de landbouwer nl de bodem wordt letterlijk op straat en in de goot<br />
gegooid.<br />
De sector en de landbouwers worden overspoeld door een leger van raadgevers,<br />
adviseurs...een horde van ambtenaren en projecten. ( erfbetreders genoemd).. er verdwijnen<br />
miljoenen euros in projecten aan de rand die geen enkele zode aan de dijk zetten, veel<br />
kosten maar enkel het probleem verdoezelen en op lange baan schuiven. Enige oplossing is<br />
hier : herstel van de landschapsstructuren met waterretentie in de grootschalige en hellende<br />
plateaus. .<br />
<strong>Stop ermee als struisvogels kop in het zand te steken</strong><br />
Beste huilende burgemeesters ipv nu mee te huilen met de Facebook oplossingen toon dat<br />
jullie bestuurskracht hebben. Maar met de uitspraken van afgelopen weken zijn we bezorgd<br />
dat het doorzicht niet verder gaat dan de hoek van de straat. Deze problemen zijn net iets<br />
complexer als de oneliner van &eacute;&eacute;n van jullie collegae als het over de waterbergende valleien<br />
ging &amp;quot; zijn vogels belangrijker dan mensen&amp;quot;. Neen: stoppen met als een struisvogel jullie<br />
hoofd in het zand te steken en de alle modellen die bij de hemelwaterplannen de<br />
waarschijnlijkheden aangeven ernstig nemen en omzetten in een landschapsbeleid. Dat<br />
helpt beter dan bij elke zware regenbui voor de camera te gaan huilen en een jeremiade af te<br />
steken op de andere overheden.